Sau 1 tháng các cơ quan chức năng của Hà Nội ra quân kiểm tra an toàn thực phẩm dịp Tết, hàng loạt vi phạm đã được phát hiện và xử lý. Điều đó cho thấy, dù đã được cải thiện nhưng thị trường thực phẩm vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn.
Để vui Tết trọn vẹn, phòng tránh ngộ độc, ngoài sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng cần cẩn trọng trong việc chọn mua, bảo quản và tiêu thụ thực phẩm.
Khó kiểm soát nguồn hàng bán online
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo công tác An toàn thực phẩm thành phố Hà Nội, trong một tháng ra quân tăng cường kiểm tra an toàn thực phẩm Tết (từ ngày 15-12-2023 đến 15-1-2024), các cơ quan chức năng đã thanh tra, kiểm tra 5.411 cơ sở, qua đó phát hiện 727 cơ sở vi phạm, xử phạt 675 cơ sở với tổng số tiền hơn 3,27 tỷ đồng và nhắc nhở, cảnh cáo 50 cơ sở.
Trực tiếp làm việc và kiểm tra công tác bảo đảm an toàn thực phẩm Tết tại các quận, huyện, Chi Cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội Đặng Thanh Phong – thành viên Ban Chỉ đạo công tác An toàn thực phẩm thành phố đánh giá, công tác thanh tra, kiểm tra cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm từ thành phố đến xã, phường được tiến hành đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, hạn chế việc chồng chéo. Có thể nhận định, việc tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm của các cơ sở đã chuyển biến tích cực. Nhiều cơ sở đã đầu tư trang thiết bị mới, đồng bộ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh; ý thức về bảo đảm an toàn thực phẩm cũng đã tốt hơn.
Tuy nhiên, theo ông Đặng Thanh Phong, đội ngũ cán bộ làm công tác an toàn thực phẩm, đặc biệt là ở các xã, phường hiện rất thiếu. Ngoài phụ trách công tác an toàn thực phẩm, lực lượng này còn có nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh. Trong khi đó, các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm đa số có quy mô nhỏ lẻ, phân tán, hoạt động ngoài giờ, phân phối qua nhiều khâu trung gian. Chủ cơ sở chưa quan tâm nhiều đến các tiêu chuẩn, quy chuẩn về an toàn thực phẩm.
Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, Trưởng phòng Y tế quận Hoàn Kiếm Phạm Thị Thanh Nhàn cũng lo ngại về thực trạng cứ mỗi dịp Tết, một lượng lớn bánh, mứt, kẹo được nhập lậu qua đường tiểu ngạch không có nguồn gốc, xuất xứ, trong khi lực lượng chức năng trên địa bàn mỏng nên thường xuyên quá tải trong thực hiện nhiệm vụ. Cùng với đó, nguy cơ hàng giả, hàng nhái được đưa vào các kênh bán hàng trực tuyến (online) rất cao. Thế nhưng, việc kiểm tra loại hình kinh doanh này lại vô cùng khó khăn.
Cảnh giác với hàng “tẩy date”
Những ngày cận Tết, nguồn thực phẩm từ các tỉnh đổ về Hà Nội càng nhiều, kéo theo nguy cơ mất an toàn thực phẩm. Theo bà Phạm Thị Thanh Nhàn, cùng với công tác kiểm tra, cơ quan chức năng của quận Hoàn Kiếm đã tăng cường tuyên truyền tại các khu dân cư, tổ dân phố, đặc biệt là qua Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên… để người dân nhận biết và mua sản phẩm ở những địa điểm kinh doanh cố định, được cấp phép và lựa chọn sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng. Đặc biệt, người dân cần lưu ý, hàng nhập khẩu phải có tem nhập khẩu, tránh tình trạng mua hàng “xách tay” nhưng thực ra lại đang tiêu thụ hàng giả, hàng “tẩy date” (thay đổi hạn sử dụng).
Nhiều chuyên gia nhận định, do lợi nhuận cao, nhiều chủ cơ sở kinh doanh kéo dài thời hạn sử dụng của sản phẩm bằng cách thay đổi bao bì và dập hạn sử dụng mới. Thậm chí, vào dịp Tết, những sản phẩm này thường được lồng vào các hộp quà tặng gói sẵn nên khó kiểm tra được hạn sử dụng. Do đó, người tiêu dùng khi mua các sản phẩm bánh kẹo có nguồn gốc nước ngoài cần tìm hiểu kỹ, hoặc lựa chọn những sản phẩm có hạn sử dụng được dập nổi để tránh mua phải những hộp bánh kẹo đã hết hạn sử dụng từ lâu.
Qua việc triển khai đợt cao điểm Tết, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Hà Nội Dương Mạnh Hùng cho biết, số sản phẩm bị thu giữ và tiêu hủy chủ yếu là thực phẩm đông lạnh, xuất xứ từ nước ngoài, không có giấy kiểm dịch và không được cấp phép nhập khẩu. Đối với mặt hàng thực phẩm đông lạnh, thực phẩm bao gói sẵn, phương thức thủ đoạn của các đối tượng rất tinh vi, qua kiểm tra có những trường hợp thực phẩm đã “hết date” nhưng chủ cơ sở không tiêu hủy. Thậm chí, không loại trừ khả năng có hiện tượng sản phẩm được “tẩy date”.
Để bảo đảm an toàn thực phẩm cho người dân trong dịp Tết Nguyên đán 2024, thời gian tới, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra đột xuất thị trường cung ứng các mặt hàng thực phẩm, xử lý nghiêm các vi phạm… Cùng với nỗ lực của cơ quan chức năng, người tiêu dùng cần chủ động lựa chọn hàng hóa tại các điểm kinh doanh, sàn thương mại uy tín; mua hàng có hóa đơn, chứng từ, nhãn mác rõ nguồn gốc nơi nhập khẩu, sản xuất; đồng thời kiên quyết tẩy chay các mặt hàng thiếu thông tin, xuất xứ.
